refere etmek tdk ne demek?

Refer Etmek: TDK ve Dil Kullanımındaki Yeri

"Refer etmek" fiili, Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından henüz resmi olarak sözlüğe alınmamış bir terimdir. Ancak, özellikle akademik, profesyonel ve teknik metinlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu durum, dilin yaşayan ve sürekli değişen doğasının bir göstergesidir. Bir kelimenin veya ifadenin TDK sözlüğünde yer almaması, onun kullanımının yanlış veya geçersiz olduğu anlamına gelmez. Sadece, TDK'nın o kelimeyi henüz resmi olarak tanımlamadığı ve standartlaştırmadığı anlamına gelir.

Köken ve Anlam

"Refer etmek" fiili, İngilizce kökenli "refer" fiilinden Türkçeye geçmiştir. İngilizce "refer" fiilinin anlamları şunlardır:

• Bahsetmek, değinmek: Bir konuya, kişiye veya kaynağa dolaylı veya doğrudan atıfta bulunmak.
• Yönlendirmek: Bir kişiyi veya konuyu daha yetkili veya ilgili birine veya bir yere yönlendirmek.
• Başvurmak: Bir bilgi kaynağına veya uzmana danışmak.

Türkçede de "refer etmek" genellikle bu anlamlara yakın bir şekilde kullanılmaktadır.

Kullanım Alanları ve Örnekler

"Refer etmek" fiili, özellikle aşağıdaki alanlarda sıkça karşımıza çıkar:

• Akademik Yazılar: Bilimsel makalelerde, tezlerde ve raporlarda, bir kaynağa atıfta bulunmak veya önceki çalışmalara değinmek için kullanılır. Örneğin:
  • "Bu çalışmada, Smith'in (2010) çalışmasına refer edilmiştir."
  • "Daha önceki araştırmalar, bu bulguyu doğrulamaktadır (Jones, 2005'e refer ederek)."
• Profesyonel İletişim: İş dünyasında, bir konuyu bir uzmana yönlendirmek veya bir önceki konuşmaya atıfta bulunmak için kullanılabilir. Örneğin:
  • "Bu konuyu mali müşavire refer etmeniz daha doğru olur."
  • "Daha önce yaptığımız toplantıya referen, projenin ilerleyişi hakkında bilgi almak istiyorum."
• Teknik Metinler: Yazılım geliştirme, mühendislik ve diğer teknik alanlarda, bir fonksiyonu, değişkeni veya kavramı belirtmek için kullanılır. Örneğin:
  • "Bu fonksiyon, bellekteki bir adresi refer eder."

Alternatif Kullanımlar ve Türkçe Karşılıklar

"Refer etmek" fiili yerine, Türkçede daha yerleşik ve TDK tarafından onaylanmış alternatifler kullanmak mümkündür. Bu alternatifler, anlam kaymasına yol açmadan ve dilin doğru kullanımını destekleyerek iletişimi güçlendirebilir. Bazı alternatifler şunlardır:

• Bahsetmek: Bir konuya veya kişiye değinmek anlamında.
• Değinmek: Bir konuya kısaca temas etmek anlamında.
• Atıfta bulunmak: Bir kaynağa veya kişiye gönderme yapmak anlamında.
• Yönlendirmek: Birini veya bir şeyi belirli bir yöne doğru hareket ettirmek veya göndermek anlamında.
• Başvurmak: Bir bilgi kaynağına danışmak veya bir uzmana sormak anlamında.
• Gönderme yapmak: Bir şeyi veya kişiyi işaret etmek veya belirtmek anlamında.

Örneğin, yukarıdaki örnekleri şu şekilde değiştirebiliriz:

• "Bu çalışmada, Smith'in (2010) çalışmasından bahsedilmiştir."
• "Daha önceki araştırmalar, bu bulguyu doğrulamaktadır (Jones, 2005'e atıfta bulunarak)."
• "Bu konuyu mali müşavire yönlendirmeniz daha doğru olur."
• "Daha önce yaptığımız toplantıya gönderme yaparak, projenin ilerleyişi hakkında bilgi almak istiyorum."
• "Bu fonksiyon, bellekteki bir adrese gönderme yapar."

Dil Eleştirisi ve Tartışmalar

"Refer etmek" gibi yabancı kökenli kelimelerin Türkçede kullanımı, dilbilimciler ve dilseverler arasında tartışmalara yol açmaktadır. Bazıları, bu tür kullanımların dilin yozlaşmasına neden olduğunu ve Türkçe karşılıklarının tercih edilmesi gerektiğini savunurken, bazıları ise dilin zenginleştiğini ve yeni kavramları ifade etmek için bu tür kullanımların kaçınılmaz olduğunu düşünmektedir.

Dilin gelişimi ve değişimi doğal bir süreçtir. Ancak, yabancı kökenli kelimeleri kullanırken, Türkçe karşılıklarını bilmek ve mümkün olduğunca onları tercih etmek, dilin doğru ve etkili kullanımını sağlamak açısından önemlidir. Türk Dil Kurumu'nun çalışmaları da bu noktada büyük önem taşımaktadır. TDK, dilin korunması ve geliştirilmesi için çalışmalar yürütmekte ve Türkçe kelime dağarcığını zenginleştirmek için çeşitli projeler geliştirmektedir.

Sonuç

"Refer etmek" fiili, Türkçede yaygın olarak kullanılsa da, henüz TDK tarafından resmi olarak tanımlanmamıştır. Bu fiil yerine, Türkçe karşılıklarını kullanmak dilin doğru ve etkili kullanımını destekleyecektir. Dilin yaşayan bir varlık olduğunu ve sürekli değiştiğini unutmamakla birlikte, dilin korunması ve geliştirilmesi için bilinçli bir şekilde hareket etmek önemlidir.